Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın B Sağlık Hizmetleri Optik ve İlaç San. Tic. A.Ş. yönünden kabulüne, davacı O B yönünden reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı S Ç ve B M Ç vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davalılar B M Ç ve S Ç yönünden davanın reddine, davalı I Kadın Hastanesi Doğum Özel Sağ. Hiz. Ltd. Şti. yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davacı O B’un sahibi olduğu diğer davacı B Sağlık Hizmetleri A.Ş adına, %50’si M Ç adına kayıtlı olan diğer davalı I Kadın Hastanesi Doğum Özel Sağ. Hiz. Ltd. Şti.’ni satın aldığını, bu satın alma işleminden dolayı adına çıkabilecek olası Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) borçlarına karşılık davacı şirketin, davalı şirketin ortağı olan M Ç’nın vekili Sedat Çanakçı ile ”tutanaktır” başlıklı bir belge düzenlediğini, söz konusu belgede davalı S Ç’ya davaya konu çekin ve diğer başka çeklerin teminat karşılığı verildiğinin belirtildiğini, ilgili çekler davalılara verildikten sonra davalı şirketin SGK borcu çıktığını, bu borçlara karşılık müvekkili firmanın SGK’da bulunan alacaklarına el konulduğunu, davalı S Ç’nın müvekkili O B’a ait 1018164 seri no’lu çeki müvekkiline iade etmesi gerekirken, çeki bankaya ibraz ettiğini, müvekkillerinin icra tehdidi altında kaldığını ileri sürerek 1018164 seri numaralı Şekerbank Iğdır Şubesine ait çekin iptali ile borçlu olmadıklarının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar S ç ve B M Ç vekili cevap dilekçesinde; davaya konu çekin 01.04.2015 tarihinden sonra davacı B Sağlık Hizmetleri A.Ş. tarafından, devirden kaynaklı borcuna karşılık ifa amacıyla müvekkiline teslim edildiğini, davacı tarafın kötü niyetli olarak devirden kaynaklı borcunu ödememek için işbu davayı açtığını, çeklerin sözleşmenin teminatı veya teminat olduğuna dair hiçbir yazılı belge bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Davalı I Kadın Hastanesi Doğum Özel Sağ. Hiz. Ltd. Şti. davaya cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyaya delil olarak sunulan ve davalı tarafından inkar edilmeyen “TUTANAKTIR” başlıklı 03.04.2014 tarihli belgede, 31.01.2014 tarihinden önceki döneme ait vergi, sigorta ve ceza borcunun I Kadın Hastalıkları Doğum Özel Sağlık Hizmetleri Ltd. Şti.’ne ait olup, her iki şirket ortağı tarafından eşit olarak karşılanacağı, çıkabilecek bu ödemelerin şirket ortağı M Ç tarafından karşılanması gereken %50’lik kısmın teminatı olarak takibe konu çekin verildiğinin belirtildiğini, I Vergi Dairesi’nden, I Kadın Hastalıkları Doğum Özel Sağlık Hizmetleri Ltd. Şti.’nin 31.01.2014 tarihinden önceki döneme ait çıkan vergi, sigorta ve ceza borcu olup olmadığının, olduysa, ödemenin kim tarafından yapıldığının sorulduğunu, 28.05.2018 tarihli cevabi yazıda, 31.01.2014 tarihinden önceki döneme ait işyeri adına yapılan ödemelerin kim tarafından yapıldığı bilgisinin bulunmadığının bildirildiğini, ispat yükü kendisine düşen davalının bu iddiasının ispatlanamadığı, söz konusu belgede davacı borçlu B Sağlık Hizmetleri Optik ve İlaç San. Tic. A.Ş. taraf olmasına rağmen, davalı S Ç, M Ç’nın vekili olarak belgeyi imzaladığından takibe konu çekin teminat çeki olduğunu bilebilecek konumda olduğu ve davacı O B yönünden teminat iddiasına ilişkin herhangi bir yazılı delil ibraz edilmediği gerekçesiyle davacı B Sağlık Hiz. Optik İlaç San. ve Tic. A.Ş yönünden davanın kabulüne, davacı Orhan Bulut yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar S Ç ve B M Ç vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar S Ç ve B M Ç vekili istinaf dilekçesinde özetle; kesin hüküm nedeniyle davanın reddi gerektiğini, davacının davasını ispat edemediğini, yerel mahkemenin ispat yükünü davalı olarak kendilerine yüklemesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesince verilen kararın kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Iğdır 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/434 E., 2017/325 K. sayılı dosyası ile bu davanın tarafları aynı ise de dava konusu çekin aynı olmaması nedeniyle, davalının kesin hüküm nedeniyle davanın reddi gerektiği yönündeki istinaf talebinin haklı görülmediği, taraflarca kabul edilen 03.04.2014 tarihli “Tutanak” içeriğine göre, dava konusu çekin, davalı B Ç tarafından karşılanması gereken %50’lik kısmın teminatı olarak davacı şirkete teslim edildiği, tutanakta çeki teminat olarak davalının, davacı şirkete verdiğinin belirtildiği, çekin davalı tarafından teminat olarak davacı şirkete verilmesine karşın, çeki teminat olarak alan ve cirolayarak başkasına veren davacı şirketin ve çek keşidecisi davacının, çekin teminat çeki olduğunu iddia etme hakkı bulunmadığı, davacıların dayandığı tutanağa göre çek davacılar tarafından teminat olarak verilmediğinden, davacıların teminat olarak vermediği çekin teminat çeki olduğu iddiasıyla hak çıkarması hukuka aykırı olduğundan her iki davacı yönünden davanın esastan reddine karar verilmesi gerekirken kısmen kabul kararı verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davalılar S Ç ve B M Ç vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına, davalılar S Ç ve B M Ç yönünden davanın reddine, istinaf yasa yoluna başvurmayan davalı I Kadın Hastanesi Doğum Özel Sağ. Hiz. Ltd. Şti. yönünden hüküm kesinleştiğinden davalı I Kadın Hastanesi Doğum Özel Sağ. Hiz. Ltd. Şti.’ne yönelik davanın kısmen kabulü ile davacı B Sağlık Hiz. Optik İlaç San ve Tic. A.Ş. ‘nin, Şekerbank Iğdır Şubesi’ne ait 1018164 seri numaralı, 30.01.2016 keşide tarihli, 150.000,00 TL bedelli çek nedeniyle davalı I Kadın Hastanesi Doğum Özel Sağ. Hiz. Ltd. Şti.’ne borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; taraflar arasında düzenlenen çekin teminat çeki olduğunu, Bölge Adliye Mahkemesinin taraflar arasında tutulan tutanağı yanlış yorumlayarak hukuka aykırı bir karar verdiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kambiyo senedine dayalı olarak borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 72 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı O B vekilinin tüm, davacı B Sağlık Hiz. Optik İlaç San ve Tic. A.Ş.’nin vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı S Ç’nın 03.04.2014 tarihli tutanakta imzası olup, dava konusu çek tutanakta belirtildiği üzere “I Kadın Hastanesi Doğum Özel Sağ. Hiz. Ltd. Şti.’nin 31.01.2014 tarihinden önceki döneme ait çıkabilecek tüm vergi, ceza ve sigorta yükümlülüklerinin her iki şirket ortağı tarafından eşit olarak karşılanacağı, çıkabilecek bu ödemelerin şirket ortağı B M Ç tarafından karşılanması gereken %50’lik kısmın teminatı olarak” verilmiştir. Davalı S Ç tutanakta imzası bulunduğundan, çekin neyin teminatı olarak verildiğini bilerek çeki devraldığından, teminatın gerçekleşip gerçekleşmediği ve çekte rehin cirosunun geçersiz olduğu S Ç karşı ileri sürülebilecektir. İlk Derece Mahkemesinin gerekçesinde belirtildiği üzere vergi borcunun ödendiği davalı tarafça ispat edilemediğinden davacı B Sağlık Hiz. Optik İlaç San. ve Tic. A.Ş.’nin davalı S Ç’ya yönelik menfi tespit davasının da kabulü gerekirken yazılı gerekçe ile reddi doğru olmamış, kararın davalı S Ç yönünden bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı O B vekilinin tüm, davacı B Sağlık Hiz. Optik İlaç San. ve Tic. A.Ş. vekilinin bozma kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, 06.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
(Y. 11. HD. 06.06.2023 tarih 2022/102 E. 2023/3536 K.)