T. C.
Y A R G I T A Y
6 . H U K U K D A İ R E S İ
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Y A R G I T A Y İ L Â M I
Esas No : 2022/3726
Karar No : 2024/18
Taraflar arasında kooperatif genel kurul kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı Mustafa Torun vekili ve davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı tarafın başvurunun esastan reddine, davalı tarafın başvurunun esastan kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davalı kooperatifin 26.06.2011 ve 30.06.2013 tarihinde yapılan genel kurul toplantılarında toplantı ve karar yeter sayıları sağlanmadan alınan bütün kararların yok hükmünde ve mutlak butlanla batıl olduğunu, her iki toplantıda da yönetim ve denetim kurulunun seçimi için görüşülen gündemin 8 nci maddesinde karar yeter sayısının sağlanmadığını ileri sürerek her iki genel kurulda alınan kararların mutlak butlanla batıl olması sebebiyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın süresinde açılmadığını, her iki genel kurulda seçilen yönetim ve denetim kurulu üyelerinin görev sürelerinin sona erdiğini, bu nedenle davanın konusuz kaldığını, davacıların aktif dava ehliyetleri bulunmadığını, yönetici ve denetçi seçimi yönündeki kararlar ve yapılan oylamaların kanuna, ana sözleşme hükümlerine uygun ve yasal kararlar olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
1. Davacı F yargılama devam ederken davalı kooperatif üyeliğinden ayrıldığından bu davacı yönünden hukuki yarar dava şartı yokluğundan davanın reddine,
2. Diğer davacı M yönünden, her iki genel kurul toplantısının 8 nci maddesinde yönetim ve denetim organlarının oy birliği veya oy çokluğu ile değil ana sözleşmeye göre en çok oyu almak suretiyle oluşturuldukları, buna göre yönetim ve denetim organlarının seçilmelerine ilişkin alınan kararların 1163 sayılı Kanun’un 51 inci maddesinin aradığı salt çoğunluğu ile alınmadığı, emredici nitelikteki yasal düzenlemeye uygun düşmeyen kooperatif ana sözleşmesinin ilgili hükümlerine göre alınan kararların butlan ile batıl olduğu gerekçesiyle her iki genel kurulda alınan 8 no.lu kararların butlanına, her iki toplantıdaki alınan diğer kararların kanuna, ana sözleşmeye ve iyiniyet kurallarına aykırı olmadıkları anlaşıldığından bu maddelere ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı M vekili ve davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı M vekili istinaf dilekçesinde özetle; oy çokluğu ile alınan diğer maddelerin de geçersiz olduğunu, genel kurul kayıt ve tutanaklarından 2011 tarihli genel kurulda 309 oy ile yönetim ve denetim kurulu seçildiğinden (903/2+1=) 452 olması gereken karar yeterlilik sayısına ulaşılamadığını, her iki genel kurulda alınan tüm kararların mutlak butlanla batıl olduğunu beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; her iki genel kurulda da yönetim ve denetim kurulu seçiminde 1163 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak seçim yapıldığını, toplantı ve karar nisabının sağlandığını, seçilen yönetim ve denetim kurullarının görev sürelerinin sona erdiğini, davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmadığını, davacıların aktif dava ehliyetlerinin olmadığını, tek bir dava ile iki ayrı genel kurul kararının iptalinin istenemeyeceğini beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kooperatif ana sözleşmesinde 1163 sayılı yasanın 48 nci maddesine (organ seçiminde her ortak en fazla bir ortağı temsilen oy kullanabilir) paralel bir düzenlemenin mevcut olmadığı, yönetim kurulu ve denetim kurulu seçimlerinde ana sözleşmenin 24/2 nci (Ortak sayısı 1000’i geçtiğinde her ortak en çok 9 olmak üzere 1’den fazla ortağı temsil edebilir) maddesinin esas alınması ise Kanunun 48 inci maddesindeki organ seçimlerinde her ortağın en fazla bir ortağı temsil edebileceği hükmüne aykırı olup bu durumda uygulanacak düzenlemenin 1163 sayılı Kanunun 48 nci maddesi olduğu, buna göre;
1. 26.06.2011 tarihli genel kurulda alınan kararlar yönünden; ortaklar defterine kayıtlı ortak sayısının 2255, toplantı nisabının ise bu sayının 1/4’ü olan 564 olduğu, toplantıya 306 ortak asaleten, 597 ortak vekaleten olmak üzere toplam 903 ortağın katıldığı, toplantı nisabının sağlandığı, mahkemece butlan kararı verilen 8 nci maddenin yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimlerine ilişkin olduğu, 1163 sayılı Kanunun 48 nci maddesinde her ortağın en fazla 1 ortağı temsilen oy kullanabileceği düzenlendiğinden yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimlerinde toplantıya asaleten katılan ortak sayısı kadar vekaleten temsilin mümkün olduğu ve toplantıya asaleten katılan ortak sayısı 306 olduğundan 306 X 2 = 612 olarak hesap edildiği, bu sayı 1163 sayılı Kanunun 45/3 ncü maddesinde öngörülen toplantı nisabı olan 564 (kooperatifin toplam ortak sayısı olan 2255’in 1/4’ü) ortak sayısından fazla olduğu için toplantı nisabının sağlandığı, toplam kullanılabilecek oy sayısı 612 olarak hesap edildiğinden bu sayısının salt çoğunluğu olan 307 oyun nazara alınması gerektiği, yönetim ve denetim kurulu üyeleri 309 oyla seçildiklerinden 8 no.lu gündem maddesinin gerek toplantı gerekse karar yeter sayısı bakımından emredici kanun hükümlerine aykırılık teşkil etmediği,
2. 30.06.2013 tarihli genel kurulda alınan kararlar yönünden; ortaklar defterinde ortak sayısının 2202, toplantı nisabının ise bu sayının 1/4’ü olan 551 olduğu, toplantıya 164 ortak asaleten 593 ortak vekaleten olmak üzere toplam 757 ortak katıldığı, toplantı nisabının sağlandığı, mahkemece butlan kararı verilen 8 nci maddenin yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimlerine ilişkin olduğu, 1163 sayılı Kanunun 48 nci maddesinde her ortağın en fazla 1 ortağı temsilen oy kullanabileceği düzenlendiğinden yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimlerinde toplantıya asaleten katılan ortak sayısı kadar vekaleten temsilin mümkün olduğu ve toplantıya asaleten katılan ortak sayısı 164 olduğundan 164 X 2 = 328 olarak hesap edildiği, bu sayı 1163 sayılı Kanunun 45/3 ncü maddesinde öngörülen toplantı nisabı olan 551 (kooperatifin toplam ortak sayısı olan 2202’in 1/4’ü) ortak sayısının altında kaldığı için toplantı nisabının sağlanamadığı, 8 no.lu karar yönünden toplantı nisabının sağlanmadan alınan kararın mutlak butlanla batıl olduğu gerekçesiyle davacı tarafın başvurunun esastan reddine, davalı tarafın başvurunun esastan kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Mustafa Torun vekili ve davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı M vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri temyiz nedeni olarak ileri sürmüş, ilâveten Bölge Adliye Mahkemesinin bu emredici hükümleri yok sayarak anlamsız bir şekilde toplantı nisabını ve karar yeterlilik sayılarını düşürerek hukuka aykırı karar verdiğini, tüm kararlar için karar yeter sayısının 452 olması gerektiğini, genel kurul toplantısına katılan ortak sayısının hazirun listesinde imzası olan 903 ortağın esas alınması gerektiğini, aynı şekilde 2013 tarihli genel kurulda 276 oy ile yönetim ve denetim kurulu seçildiğinden karar yeter sayısına ulaşılamadığını beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri temyiz nedeni olarak ileri sürmüş, ilâveten 2013 tarihli genel kurulda toplantıya asaleten katılan kooperatif üyelerine sadece bir kişiyi temsilen oy kullanmasına izin verildiğini, 164 ortak asaleten ve azami 164 ortak vekaleten olmak üzere azami katılan ortak sayısının 328 olduğunu, yönetim ve denetim kurulunun 276 geçerli oyla seçildiğinden 8. maddenin iptalini gerektirecek bir husus olmadığını beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, kooperatif genel kurul kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45, 48, 51, 53 ncü maddeleri, Kooperatif Ana Sözleşmesinin 24, 33, 42, 52 nci maddesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
3.1. Davalı vekilinin temyiz itirazları yönünden;
3.1.a. Davacı tarafından 26.06.2011 ve 30.06.2013 tarihli genel kurul kararlarının yoklukla malul olduklarının tesbiti talep edilmiş mahkemece 26.06.2011 tarihli toplantıda toplantı ve karar yeter sayılarının bulunduğu gerekçesi ile bu talebin reddine ancak 30.06.2013 tarihli toplantıda toplantı yeter sayısı bulunmadığından bahisle talebin kabulüne karar verilmiştir.
3.1.b. Kooperatifler Kanununun 49 ncu maddesinde 1000’den fazla üyeye sahip olan kooperatiflerde 1 üyenin 9 üyeye vekalet edebileceği düzenlenmiş, 48 nci maddesinde ise organ seçimlerinde 1 üyenin ancak 1 üye için oy kullanabileceği işaret edilmiştir. Kanun hükmüne göre toplantı yeter sayısı 49 ncu maddede yazılı usule göre belirlenecek olup bu maddede karar yeter sayısı ile ilgili bir hüküm bulunmadığına göre karar yeter sayısı; oy kullanılan maddede sayılan oyların salt çoğunluğuna göre belirlenmesi gerekecektir. Aksinin kabulü halinde kanunun kabul ettiği toplantı yeter sayısı ile 1 kişinin 9 kişiye vekalet edebileceği hükmü geçersiz hale gelecektir.
3.1.c. Somut olayda 2013 tarihli genel kurulda 49 ncu madde doğrultusunda toplantı nisabının oluştuğunda bir ihtilaf yoktur. Karar nisabı ise 1+1 formulü kabul edilen 48 nci madde kapsamında değerlendirilmelidir. 328 ortak oy kullandığına göre bu rakamın salt çoğunluğu ile karar alınabileceğinden 276 kabul oyu bulunduğuna göre karar nisabı da oluşmuştur.
3.1.d. Bu gerekçelerle gerek 26.06.2011 ve gerekse 30.06.2013 tarihli genel kurul kararlarının aleyhine açılan davaların reddine karar vermek gerekirken 26.06.2011 tarihli genel kurul kararları aleyhine açılan davanın değişik gerekçeyle reddine, 30.06.2013 tarihli genel kurulla ilgili açılan davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.
3.2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davacı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı tarafa iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi