T.C.
YARGITAY
Hukuk Genel Kurulu
ESAS NO : 2011/11-742
KARAR NO : 2012/82
Taraflar arasındaki “alacak” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul Denizcilik İhtisas Mahkemesince görev nedeniyle dava dilekçesinin reddine dair verilen 08.01.2008 gün ve 2006/441 Esas, 2008/5 Karar sayılı kararın incelenmesi davacılardan Admiral Shipping and Intl. Trading Inc.vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 23.03.2010 gün ve 2008/5901 Esas, 2010/3203 Karar sayılı ilamı ile,
(…Davacı vekili, müvekkili Ermar Ltd.Şti.’nin deniz ticareti, gemi işletme ve taşımacılığı konularında faaliyet gösterdiğini, faaliyet sahası ile ilgili olarak yabancı uyruklu Admiral Shipping and Intl. Trading Inc. unvanlı firmanın gemi işletme müteahhidi olarak işletmesi altında bulunan Comoros bayraklı M.V.CODA ve Malta bayraklı M.V. DIGNITY isimli gemilerin gemi yöneticiliğini, Admiral Shipping and Intl. Trading Inc. Firması ile yaptığı 03.04.2006 tarihli gemi yönetimi sözleşmesi ile üstlendiğini, gemi yöneticisi sıfatı ve gemi yönetimi sözleşmesi kapsamında olarak da davalı Hefko A.G.’yi temsilen hareket eden Hatko A.Ş. ile 10.04.2006 tarihli ve fixture recap mahiyetinde navlun sözleşmesi akdettiğini, bu sözleşmeye göre müvekkilinin taşıyan, davalı Hefko A.G.’nin taşıtan, Hatko A.Ş.’nin acente olduğunu, diğer davalı Karabük Demir Çelik A.Ş.’nin ise navlun sözleşmesine konu yüklerin alıcısı olduğunu, müvekkilinin 10.04.2006 tarihli navlun sözleşmesine göre 120.000 MT. kömürün birden ziyade ardıl seferler ile Kerc veya Marıupol limanlarından Zonguldak veya Karadeniz Ereğli limanlarına taşınması işini üstlendiğini, bu taşımanın aylık toplam 20.000 M.T. kömür taşımak suretiyle gerçekleştirileceğini ancak taşıtan Hefko A.G. 20.000 M.T. taşıtma taahhüdünü yerine getirmediğini, müvekkilinin toplam 6 seferde 37.534.973 M.T. kömür taşıdığını, yapılan toplam 6 sefer taşımanın 4 ayrı seferinde davacı lehine toplam 75.815,37 USD demuraj alacağı oluştuğunu, davalı Karabük Demir Çelik A.Ş. boşaltma limanında oluşan demuraja kendi sahasındaki engeller nedeniyle sebep olduğundan sorumlu olduğunu ileri sürerek, fazlaya dair talep ve dava hakları saklı kalması kaydıyla 75.815,37 USD demuraj alacağının faizi ile davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Hefko A.G.’yi izafeten Hatko A.Ş. vekili, taraflara arasında navlun sözleşmesi niteliğindeki bağlantı metninde ihtilaf halinde İngiliz hukukunun uygulanacağı, uyuşmazlığın Londra’da tahkim yolu ile çözüleceğinin kararlaştırıldığını, mahkemenin bu davayı görmeye yetkili ve görevli olmadığını, TTK.nun 1069. maddesi hükmüne göre gönderilenin sürestarya ücreti ile sorumlu olduğunu, gemilerin gecikmesine davacı neden olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Karabük Demir Çelik A.Ş. vekili, müvekkilinin ikametgahı Karabük Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili olduğunu, müvekkilinin taraflar arasında düzenlenen navlun sözleşmesinin tarafı olmadığını, müvekkilinin sorumluluğunun bulunmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan kanıtlar ve tüm dosya kapsamına göre, davacı ile davalı Hefko A.G. arasında düzenlenen sözleşmede tahkim şartı bulunduğundan Hefko A.G.’ye izafeten Hatko A.Ş. yönünden tahkim şartı sebebiyle dava dilekçesinin görev yönünden reddine, davalı Karabük Demir Çelik A.Ş. yönünden ise, bu davalının navlun sözleşmesine konu edilen yüklerin alıcısı konumunda bulunduğu ve konşimentoda sürestaryanın gönderilen tarafından ödeneceğine dair bir kayıt bulunmadığından hakkındaki davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin davalı Karabük Demir Çelik A.Ş. yönünden yaptığı tüm temyiz itirazlarının reddi ile kararın bu davalı yönünden onanmasına karar vermek gerekmiştir.
2- Davacı vekilinin davalı Hefko A.G. yönünden yaptığı temyiz itirazlarına gelince; dava demuraj alacağının tahsili istemine ilişkindir. Davalı süresinde tahkim itirazında bulunmuş ve mahkemece davacı ile davalı Hefko A.G. arasında düzenlenen sözleşmede tahkim şartı bulunduğundan Hefko A.G.’ye izafeten Hatko A.Ş. yönünden tahkim şartı sebebiyle dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Dosya kapsamından, davacı Ermar Ltd.Şti.’nin yabancı uyruklu Admiral Shipping and Intl. Trading Inc. unvanlı firmanın gemi işletme müteahhidi olarak işletmesi altında bulunan Comoros bayraklı M.V.CODA ve Malta bayraklı M.V. DIGNITY isimli gemilerin gemi yöneticiliğini, Admiral Shipping and Intl. Trading Inc. Firması ile yaptığı 3.4.2006 tarihli gemi yönetimi sözleşmesi ile üstlendiği, gemi yöneticisi sıfatı ve gemi yönetimi sözleşmesi kapsamında olarak, davalı Hefko A.G.’yi temsilen hareket eden Hatko A.Ş. ile 10.04.2006 tarihli ve fixture recap mahiyetinde navlun sözleşmesi akdettiği, bu sözleşmeye göre Ermar Ltd.Şti.’nin taşıyan, davalı Hefko A.G.’nin taşıtan, Hatko A.Ş.’nin taşıyan acentesi olduğu, diğer davalı Karabük Demir Çelik A.Ş.’nin ise navlun sözleşmesine konu yüklerin alıcısı olduğu anlaşılmaktadır. Davacı taraf 10.04.2006 tarihli navlun sözleşmesine göre, 120.000 MT. kömürün birden ziyade ardıl seferler ile Kerc veya Marıupol Limanları’ndan, Zonguldak veya Karadeniz Ereğli Limanları’na taşınması işini üstlenmiş, bu taşımanın aylık toplam 20.000 M.T. kömür taşımak suretiyle gerçekleştirileceği, ancak taşıtan Hefko A.G. 20.000 M.T. taşıtma taahhüdünü yerine getirmediği, davacı tarafın toplam 6 seferde 37.534.973 M.T. kömür taşıdığı, yapılan toplam 6 sefer taşımanın 4 ayrı seferinde davacı lehine toplam 75.815,37 USD demuraj alacağı oluştuğu, davalı Karabük Demir Çelik A.Ş.’nin boşaltma limanında oluşan demuraja kendi sahasındaki engeller nedeniyle sebep olduğundan sorumlu olduğunu ileri sürerek, fazlaya dair talep ve dava hakları saklı kalması kaydıyla 75.815,37 USD demuraj alacağının faizi ile davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Yargılama sırasında Admiral Inc. vekili, 02.04.2007 tarihli dilekçesi ile diğer davacı Ermar Ltd.Şti. ile aralarında yapılan 03.04.2006 tarihli Yönetim Sözleşmesinde Ermar Ltd.Şti.’ne tahkim sözleşmesi yapma yetkisinin verilmediğini, bu nedenle 10.04.2006 tarihli navlun sözleşmesinde yer alan tahkim şartının geçersiz olduğunu savunmuştur.
Tahkim sözleşmesi esas sözleşmeden bağımsız, ondan ayrı bir anlaşmadır. Tahkim anlaşmasının asıl sözleşmeden ayrılabilirliği, asıl sözleşmede yer alan tahkim klozları içinde geçerlidir. Bu seseple tahkim klozunun geçerliliği, esas sözleşmenin geçerliliğine bağlı değildir. Asıl sözleşmenin geçersiz olması tahkim anlaşmasının geçerliliğini etkilemez. Yada tersine tahkim anlaşmasının herhangi bir sebeple geçersiz olması asıl sözleşmeyi etkilemez ve onu geçersiz kılmaz. Yine TTK.nun 121. maddesi hükmü uyarınca hususi ve yazılı bir muvafakat olmadan acente müvekkili namına mukavele akdine salahiyetli değildir. Ayrıca, hangi hallerde vekile özel yetki verileceği, BK.nun 388/2. maddesi ile HUMK.63. maddelerinde belirtilmiştir. Buna göre vekilin tahkim sözleşmesi yapabilmesi için özel yetki verilmesi gerekir. Aksi halde müvekkili yapılan tahkim sözleşmesi hukuken geçersizdir.
Yukarıda açıklananlar ışığında, dava konusu olayda, davacı Ermar Ltd.Şti. ile davalı Hefko AG.yi temsilen acente Hatko A.Ş. arasında yapılan tahkim sözleşmesi Ermar Ltd. Şti.’nin tahkim yapma yetkisinin bulunmaması nedeniyle geçersizdir. Bu durumda mahkemece, geçersiz tahkim şartına dayalı olarak verilen Hefko A.G.’ye izafeten Hatko A.Ş. yönünden tahkim şartı sebebiyle dava dilekçesinin görev yönünden reddine kararı doğru olmadığından kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir…)
gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN: Davacı Admiral Shipping and Intl. Trading Inc. vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, demuraj alacağının tahsili istemine ilişkindir.
Yerel Mahkemece, davalı Hefko Minerals and Metals Shipping A.G.’ye izafeten Hatko Teknik Donanımlar Mümessillik ve Tic. A.Ş.’nin tahkim şartı sebebiyle dava dilekçesinin görev yönünden reddine dair verilen hüküm, davacı Admiral Shipping and Intl. Trading Inc. vekilinin temyizi üzerine Özel Dairece yukarıda başlık bölümünde açıklanan gerekçeyle bozulmuştur.
Yerel mahkemece önceki kararda direnilmiş; hükmü, davacı Admiral Shipping and Intl. Trading Inc. vekili temyize getirmiştir.
Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık, dava konusu olayda, davacı E. Ltd.Şti. ile davalı Hyi temsilen acente H A.Ş. arasında yapılan tahkim sözleşmesinde, davacı E Ltd. Şti.’nin tahkim yapma yetkisinin bulunup bulunmadığı, bunun sözleşmenin geçerliliğine etkisi, davada İngiliz Hukukunun uygulanıp uygulanmayacağı; sonuçta da mahkemenin görevli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Hukuk Genel Kurulunca öncelikle, eldeki dava ile tarafları ve davaya dayanak navlun sözleşmesi aynı olan İstanbul Denizcilik İhtisas Mahkemesi’nin 2006/442 Esas, 2008/6 Karar sayılı dosyasında görülen ve davalı Hefko Minerals and Metals Shipping A.G.’ye izafeten Hatko Teknik Donanımlar Mümessillik ve Tic. A.Ş. vekilinin tahkim itirazı nedeniyle 08.01.2008 günlü karar ile dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilen, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 19.01.2010 gün ve 2008/9228 Esas, 2010/500 Karar sayılı ilamı ile onanan ve davacı vekilinin karar düzeltme talebinin reddi ile kesinleşen hükmün eldeki davada bağlayıcı olup olmadığı ön sorun olarak incelenmiş, yapılan görüşmeler sonunda, oyçokluğu ile açıklanan bu mahkeme kararının, somut olay yönüyle eldeki davada tahkim bakımından uygulanmasının söz konusu olamayacağı 22.02.2012 tarihli ikinci görüşmede oyçokluğu ile kabul edilerek işin esasının görüşülmesine geçilmiştir.
İşin esasına gelince;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Davacı Admiral Shipping and Intl. Trading Inc. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı 6217 sayılı Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 429. Maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, 22.02.2012 gününde yapılan ikinci görüşmede oyçokluğu ile karar verildi.